Week 9 – 2023 – Ga straatjutten

Weekuitdaging 9
Ga straatjutten

WEEK 9 : Wat gaan we doen?

Allereerst willen we iedereen waarschuwen die aan de uitdaging van deze week meedoet: 

HIERNA KUN JE HET NOOIT MEER NIET ZIEN. Je zult nooit meer over een snoepwikkel, blikje, flesje, zakje of mondkapje (grrr) heenstappen en het zonder schaamte laten liggen.

Met kinderlijke verbazing gaan we straatjutten. Op zoek naar de meest rare ‘zwerfies’. Je zult extra goed zien hoeveel afval er verdwaalt in onze straten, in sloten en rivieren terechtkomt en zo bijdraagt aan de plasticsoep.

Je gaat zwerfafval ook anders bekijken. Op het eerste oog is het misschien een ergernis en denk je: ‘De rotzooi van iemand anders opruimen, ja doei!’ Maar… het meeste afval wordt niet expres weggegooid. Het wordt verloren, valt uit zakken of waait uit fietsmandjes. En dat gebeurt ook wel eens bij jou. Daarom draaien wij het om: ‘Afval opruimen doe je vóór een ander!’ Niet uit frustratie. Je helpt er iemand mee. Je oma, je buren of je vrienden. Hoe lief is dat!

En je kunt er nog op vele andere manieren naar kijken, naar zwerfafval. Met een nieuwsgierige blik waar het vandaan zou komen. Als inspiratiebron voor kunst. Als extra motivatie om naar buiten te gaan en 10.000 stappen per dag te zetten. Of om in contact te komen met leuke mensen 🙂

Hoe jij ook naar zwerfafval kijkt, deze week gaan we Nederland schoner maken. We gaan straatjutten. Iedere dag minstens één stuk zwerfafval opruimen. Natuurlijk het liefst wanneer je weet dat iemand anders je ziet. Zodat we steeds meer mensen aansteken en de basis leggen voor een nieuwe, schone gewoonte.

 

Zit er al track & trace
op zwerfafval?

Waarom?

Zwerfafval is niet alleen lelijk, het is ook een groot milieuprobleem. Veel zwerfafval dat niet wordt opgeruimd, belandt via wind en water in de zee waar het onderdeel wordt van de plasticsoep. Daar brengt het op grote schaal schade toe aan vissen, vogels en andere zeedieren. Zij krijgen het in hun maag, raken erin verstrikt of stikken erin. Daarnaast worden micro-plastics ook opgenomen in het weefsel van deze dieren en belanden zo via de voedselketen uiteindelijk ook op ons eigen bord.

Daar kunnen wij iets tegen doen!  Zaterdag is het de Landelijke Opschoondag. Nederlanders trekken massaal erop uit om onze steden en natuurgebieden te verlossen van zwerfafval. Daar willen wij aan meehelpen. Als je wilt, helpt Nederland Schoon jou met een gratis opschoonpakket (vuilniszakken en handschoenen). 

Maar we willen meer, want wat is nu eigenlijk één Opschoondag op jaarbasis? Je eigen huis ruim je toch ook vaker op? Het gaat erom dat we veel vaker en met veel meer mensen een klein beetje gaan opruimen. Dat wordt ook wel the Power of One genoemd. Reken maar uit: één iemand, één stuk vuil per dag... 

Eigenlijk slaat dit principe op haast alle uitdagingen die wij met 52wekenduurzaam aangaan. Peter Smith van de organisatie Klean legt de filosofie helder uit: “Verander je kijk op de wereld en de wereld is veranderd. Zie je de toekomst somber in? Zie je overal problemen en heb je het idee dat het geen zin heeft er iets aan te doen? Het is precies andersom: dat wat jij kan doen, maakt alle verschil in de wereld. Wat jij aan positiviteit in de wereld zet, kan wel eens die vlinderslag zijn die een storm aan positieve veranderingen in beweging zet.”

Als een kwart van alle Nederlanders elke dag één stuk zwerfafval opruimt, dan zou je al na drie dagen je best moeten doen om zwerfafval te vinden!

'Even though your action is as small
as a flap of a butterfly’s wing, it can
cause a hurricane of positive change.’

Kleine stap

  • Kijk deze week goed wat je op straat allemaal ziet liggen. En voel wat het met je doet. Loop je er nog voorbij? Roept het ergernis bij je op? Kun je er anders naar kijken? Een reden bedenken waarom jij de volgende keer er misschien niet meer aan voorbijloopt? 
  • Jut iedere dag minstens één stuk zwerfafval en kies je moment bewust. En als iemand je ziet 🙂

Grote stap

  • Trommel je kinderen, je buren, vrienden en familie op om op zaterdag mee te doen met de Nationale Opschoondag. Meld je aan en ga over twee weken in jouw omgeving grondig jutten.
  • Gebruik bij het oprapen van zwerfafval de app Litterati. Hiermee registreer je waar welk type afval ligt wat inzicht geeft over de aard en herkomst van zwerfafval. 
  • Download de app Helemaal Groen en laat andere mensen zien waar jij hebt opgeruimd. Dat werkt superstimulerend!
  • Maak van jouw gevonden zwerfies een kunstwerkje. Kijk hier de kunst af. Hang of zet hem op een mooie plaats in je huis. Als aandenken en reminder om vanaf nu anders naar zwerfafval te kijken.
  • De smaak te pakken? Inspireer dan nog meer mensen om mee te doen. Kijk op het zwerfafvalkompas om een zwerfafvalbrigade op te richten in jouw buurt. Of om je er bij eentje aan te sluiten.

Tips

  • Meld je hier aan voor de Landelijke Opschoondag en ontvang gratis vuilniszakken en handschoenen. Mocht je vaker gaan straatjutten, dan komt een afvalknijper misschien van pas. Veel gemeenten verstrekken ze gratis. Informeer bij jouw eigen gemeente.
  • Heb je (van de uitdaging van week 2) de app Ommetjes lopen van wandelprofessor Erik Scherder al? Deze stimuleert je om vaker een gezonde wandeling te maken. En je kunt tegelijkertijd zwerfafval rapen. 
  • Geïnspireerd door de kunst in het filmpje? Hier vind je een aantal kunstenaars om de kunst bij af te kijken. Hoe maak je van zwerfafval je eigen kunstwerk? 1. Sandra Westgeest. 2.Trashworks. 3.De afvaljuf. 4.Carolien Adriaansche. 5. MadeOutOfWhat.
  • Wist je dat er vanaf juli 2021 statiegeld zit op kleine plastic flesjes en vanaf eind 2022 op blikjes?  Kijk hier. Wordt hierdoor minder afval weggegooid? Ja! Maar daarmee zijn we natuurlijk nog niet af van al het per ongeluk verloren afval.
  • Ook de Nederlandse natuurgebieden worden overspoeld met zwerfafval. Schattingen lopen uiteen van 50 tot 300 miljoen kilo per jaar. Door de langzame afbraaktijden blijft zwerfafval vaak eindeloos lang in de natuur liggen.

Inspirerende jutters op een rijtje:

  • Wist je hoe erg de vervuiling eigenlijk is door sigarettenpeuken? Het peukenmeisje raapte er 100.000 op en vertelt hier over hoe erg de vervuiling door peuken is.  
  • Rondje plandelen? Plastic rapen én wandelen? Laat je inspireren door Anton Damen, ofwel Anton de Plandelman. 
  • Zeg maar ‘Hasta la vista, Plastic Soup’. Dirk Groot, alias de Zwerfinator neemt je mee op missie. 
  • Ken je held Merijn Tinga al? Hij is de Plastic Soup Surfer. Je kunt hem steunen en je bij hem aansluiten. 
  • Bianca Tiegelaar werd bekend van haar Nurdlejacht. Ze wordt ook wel de SchoonMoeder van het Westland genoemd. Check her out!
  • En last but not least een inspirator van het eerste uur: Kunstenaar Peter Smith, ook wel de Zwerfielosoof genoemd. We vertelden al over hem in het kader van de Power of One. 

Beloning

  • Duurzaam: Minder afval op straat = Groter hergebruik van grondstoffen, minder milieuschade en minder plasticsoep.  
  • Geluk en sociaal: Door afval op te ruimen vóór iemand anders, maak je mensen blij. En jezelf. Je zult zien dat je veel complimentjes krijgt onderweg en een beter gevoel over jezelf. Jij hebt immers concreet bijgedragen aan een betere wereld!
  • Gezond: Door afval te rapen maak je stiekem heel wat gezonde bewegingen. Bukken verstevigt je rugspieren en misschien kom jij op deze manier wel aan je 10.000 stappen per dag? 

Lekker prikken - column week 9

Voor de verandering geven mijn kinderen het goede voorbeeld. Ze komen van surfkamp terug met de ‘rule of three’: als surfer ruim je elke keer drie stuks afval van het strand op. Dat leek me een goed plan, en dat heb ik overgenomen, ’s ochtends hardlopend langs de vloedlijn. (Ik heb het evenwichtsgevoel van een Britse voetbalsupporter na zijn vijftiende pint, dus surfen zit er voor mij niet in. Maar hardlopen, dat lukt nog wel).

Als volgende stap breid ik het oprapen van zwerfafval uit naar Utrecht, door ’s ochtends na mijn training de fitness-plek in het recreatiegebied schoon te maken. Er ligt genoeg, er wordt ’s avonds behoorlijk wat gefeest, zo net buiten de stad. Er zijn ook steeds meer mensen die er hun verjaardag vieren, merk ik: ’s ochtends liggen overal lege ballonnetjes en lege flacons voor in de slagroom-spuitbus. Vreemd genoeg is er nooit een stukje taart over.

Dat afvalrapen vergt wel een boel bukken, en van mijn vrouw krijg ik de tip dat je hier in Utrecht gratis grijpers bij de gemeente kunt afhalen. Ik meld me meteen aan, en krijg de reactie dat de belangstelling zó overweldigend is dat het een tijdje kan duren voordat in mijn grijper in huis heb.

Kijk, dat ga ik onthouden. Want voor mijn werk verdiep ik me af en toe in prestatiebeloning. Dat onderwerp komt zo eens in de tien jaar in de mode. De voorstanders van prestatiebeloning – doorgaans aan de rechterkant van het politieke spectrum – denken dat mensen alleen in beweging komen voor een zak met geld. Zomaar iets goed ondernemen voor de wereld of anderen: dat doet toch geen hond? Tegen die voorstanders van prestatiebonussen zou ik zeggen: vraag eens een afval-grijper aan bij de gemeente Utrecht, dan praten we daarna verder.

Zelf heb ik geen zin om te wachten en dus tover ik een oude bezemsteel met een spijker om tot prikstok. De ring voor de vuilniszak vind ik bij mijn vader in de schuur (hij blijkt óók vele jaren afval te hebben geraapt, de held). Met die stok ben nu al lekker aan het prikken, en daar blijk ik ook nog eens heel erg Zen van te worden. Na een half uurtje kan ik dan, zeer voldaan, een volle vuilniszak in de container mikken.

Daar kan geen prestatiebonus tegenop.

Rob Voorwinden